Mazkur darslik infratuzilma iqtisodiyoti sohasi bo‘yidia o‘zbek va ingliz tillarida yozilgan o‘ziga xos yagona darslik hisoblanib, u 0‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012 yil 10 dekabrdagi PQ-1875-sonli “Chet tillarini o‘rganish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi Qarorini bajarishga qaratilgan tadbir maqsadida yaratildi.

Darslikda iqtisodiyotda infratuzilma, uning mohiyati, tarkibi, infratuzilma turlari, shuningdek 0‘zbekistonda infratuzilma turlarining faoliyati, holati va rivojlanish tendensiyalari, xorijiy mamlakatlarda infratuzilma haqidagi ma’lumotlar ikki tilda uzviy keltirilgan.

Ushbu darslik 5230100 - “Iqtisodiyot (tarmoqlar va sohalar bo‘yicha)”, 5230100 - “Iqtisodiyot (infratuzilma)” bakalavriat ta’lim yo‘nalishlarida ta’lim olayotgan talabalar hamda boshqa infratuzilma iqtisodiyoti sohasi qiziquvchilariga mo‘ljallangan. Darslikdan kasb-hunar kolleji o‘quvchilari va pedagoglari hamda infratuzilma tarmog‘idagi korxona va tashkilotlarining xodimlari va mutaxassislari ham foydalanishi mumkin.

1- BOB. “INFRATUZILMA IQTISODIYOTI” FANINING PREDMETI,

USULLARI VA ASOSIY VAZIFALARI................................................. 7

1.1. “Infratuzilma iqtisodiyoti” fanining predmeti................................ 8

1.2. ‘Tnffatuzilma iqtisodiyoti” fanining maqsadi va asosiy vazifalari.. 10

1.3. “2011-2015 yillarda infratuzilmani, transport va kommunikatsiya

qurilishini rivojlantirishini jadallashtirish to‘g‘risida”gi Dasturda o‘rin olgan inff atuzilma masalalari........................................................................................ 12

1.4. “Infratuzilma iqtisodiyoti” fanining boshqa iqtisodiy fanlar bilan

o‘zaro aloqasi......................................................................................... 17

2- BOB. INFRATUZILMANING MOHIYATI, TARKIBI VA

TURKUMLANISHI.................................................................................... 19

2.1. Infratuzilmaning mohiyati, ahamiyati va vazifalari........................... 20

2.2. Infratuzilmaning turkumlanishi va tarkibi........................................ 25

2.3. Ishlab chiqarish infratuzilmasi mohiyati va vazifalari....................... 32

2.4. Ijtimoiy infratuzilma va uning asosiy vazifalari................................ 33

3- BOB. INFRATUZILMALAR RIVOJLANISHI VA

MAKROIQTISODIY 0‘SISHNING 0‘ZARO ALOQADORLIGI........... 37

3.1. Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida infratuzilmani

rivojlantirishning ahamiyati.................................................................... 38

3.2. Infratuzilmani rivojlantirishda davlatning roli.................................. 40

3.3. Mamlakatda infratuzilmani rivojlantirishning tashkiliy-huquqiy

asoslari................................................................................................... 43

3.4. Makroiqtisodiy o‘sish. Infratuzilmalar bilan makroiqtisodiy

o‘sishning o‘zaro aloqadorligi............................................................... 51 [1]

4- BOB. BOZORINFRATUZILMASI VA UNING TARKIBIY

TUZILISHI................................................................................................. 54

4.1. Bozor inffatuzilmasining mohiyati, iqtisodiy mazmuni va tarkibiy

qismlari.................................................................................................. 55

4.2. Moliya institutlari - bozor infratuzilmasining asosiy bo‘g‘ini sifatida 58

4.3. Bozor infratuzilmasida birjalar va ulaming faoliyati........................... 68

4.4. Bozor inffatuzilmasida sug‘urta tizimi.............................................. 71

4.5. Investitsion faoliyatning bozor infratuzilmasidagi ahamiyati.......... 77

4.6. Bozor infratuzilmasida lizingning o‘rni va ahamiyati..................... 78

5- BOB. YOQILG41-ENERGETIKA MAJMUI VA UNING

INFRATUZILMA IQTISODIYOTIDAGI ROLI.................................... 84

5.1. Yoqilg‘i-energetika majmuasi va uning iqtisodiyotni rivojlanishidagi

roli....................................................................................................... 85

5.2. Yoqilg‘i sanoati va uning tashkiliy-iqtisodiy holati........................ 88

5.3. Elektroenergetika sanoati va uning tashkiliy iqtisodiy holati.................. 93

5.4. Ko‘mir sanoati va uning tashkiliy-iqtisodiy holati......................... 99

5.5. Muqobil energiya manbalari va ulardan foydalanish imkoniyatlari ... 101

6- BOB. TRANSPORT TIZIMI VAIQTISODIYOTNING TRANSPORT
INFRATUZILMASI......................................................... 109

6.1. Transport infratuzilmasi va uning rivojlanish tendensiyalari........... 110

6.2. Avtomobil transporti tizimi............................................................. 114

6.3. Temir yo‘1 transporti tizimi.......................................................... 118

6.4. Havo transporti tizimi..................................................................... 122

6.5. Logistika markazlari va ularning transport infratuzilmasini

rivojlantirishdagi o‘mi............................................................................ 124

6.6. Shahar yoTovchi transporti tizimi va uni takomillashtirish masalalari 128

7- BOB. AVTOMOBIL YO‘LI INFRATUZILMASI................................ 133

7.1. Avtomobil yoTlari, ularning tasniflanishi va infratuzilma

iqtisodiyotidagi o‘rni.............................................................................. 134

7.2. O‘zbekistonda avtomobil yoTlari sohasida davlat boshqamvi......... 141

7.3. YoT infratuzilmasining mohiyati va asosiy tushunchalari.............. 145

7.4. O‘zbekiston milliy avtomagistrali bo‘ylab yo‘1 infratuzilmasi va

servis obyektlarini tashkil etish va rivojlantirish..................................... 149 [2]