«Мўъжиза китоб» ўта ноёб нашр ҳисобланиб, у болалар учун чиқарилган аввалги энциклопедиялардан кескин фарқ қилади. Китобдаги барча материаллар содда ва оммабоп тилда ифодаланган бўлиб, мавзу жиҳатидан турли бўлимларга ажратилган. Шуниси эътиборлики, китобдаги маълумотлар муайян тизим асосида боланинг дунёни идрок қилиш қобилиятига, ёш хусусиятларига мувофиқ тарзда тартибланган. Ундан мактабгача ёшдаги болалардан тортиб ўрта мактаб ўқувчиларигача бемалол фойдаланишлари мумкин.

Мазкур уч жилдлик қомус болаларнинг мактаб дастурларини ўзлаштиришлари ҳамда ўз билимларини ҳар томонлама оширишлари учун энг самарали омил бўлиши шубҳасиз.

I ҚИСМ

МАТЕРИЯ НИМА? .................................................................. 3

КОИНОТ НИМА?..................................................................... 4

КОИНОТ ЧЕКСИЗМИ?.............................................................. 5

НЕЧТА ГАЛАКТИКА БОР?......................................................... 7

ТУМАНЛИК НИМА? ................................................................. 8

ЮЛДУЗЛАР ҚАНДАЙ ПАЙДО БЎЛГАН?....................................... 9

НЕГА ЮЛДУЗЛАР ЎЗИДАН ЁРУҒЛИК ЧИҚАРАДИ?........................ 10

ЮЛДУЗЛАРНИНГ ЁРҚИНЛИГИ ҚАНДАЙ ФАРҚЛАНАДИ? .............. 11

ЭНГ ЁРҚИН ЮЛДУЗ ҚАЙСИ?.................................................. 13

ЮЛДУЗЛАР КУНДУЗИ ҚАЕРГА ҒОЙИБ БЎЛАДИ? ......................... 14

ОСМОНДА НЕЧТА ЮЛДУЗ БОР?................................................. 14

ЮЛДУЗЛАРГАЧА БЎЛГАН МАСОФА УЗОҚМИ?.............................. 15

БУРЖЛАР НИМА?..................................................................... 16

БУРЖЛАРНИНГ НОМИ ҚАЙДАН ПАЙДО БЎЛГАН?.......................... 17

ЖАНУБИЙ ХОЧ НИМА? ............................................................. 18

ҚУЁШ НЕГА НУР СОЧАДИ?.......................................................... 18

ҚУЁШ СИСТЕМАСИ НИМА?.......................................................... 20

НЕГА ҚУЁШ СИСТЕМАСИ АЙНАН ШУНДАЙ КЎРИНИШГА ЭГА?.......... 21

ҚУЁШ ТОЖИ НИМА? .................................................................. 22

УЛЬТРАБИНАФША НУРЛАР НИМА? ............................................. 24

НЕГА ШАФАҚНИНГ РАНГИ ҚИЗИЛ?.............................................. 25

ҚУЁШДАГИ ДОҒЛАР ҚАЙДАН ПАЙДО БЎЛГАН? ............................ 26

НИМА САБАБДАН ҚУЁШ ТУТИЛАДИ?......................................... 27

ҚУЁШ ҚАЧОН ЎЧИБ ҚОЛАДИ?...................................................... 28

ОЛИМЛАР ҚУЁШНИНГ ТАРКИБИНИ ҚАНДАЙ АНИҚЛАШГАН? .......... 29

САЙЁРАЛАР ҚАНДАЙ ЎЛЧАМГА ЭГА?............................................. 31

НЕГА САЙЁРАЛАР ҲАР ХИЛ?......................................................... 32

БОШҚА САЙЁРАЛАРДА ҲАЁТ БОРМИ?............................................ 34

ЕРДАН КЎРИНАДИГАН ЭНГ ЁРҚИН САЙЁРА ҚАЙСИ? ...................... 35

НЕГА МУНАЖЖИМЛАР МИРРИХДА ҲАЁТ БЎЛИШИ МУМКИН,
ДЕБ ТАХМИН ҚИЛИШАДИ?.......................................................... 35

ЮПИТЕРНИНГ НЕЧТА ЙЎЛДОШИ БОР?........................................... 37

САТУРН ҲАЛҚАЛАРИ НИМА?......................................................... 38

ҚАЙСИ САЙЁРА ЯТПИЛ ТУСДА?..................................................... 40

ПЛУТОН САЙЁРАСИ ҚАНДАЙ КАШФ ЭТИЛГАН?............................... 40

ЭНГ ОЛИС САЙЁРА ҚАЙСИ?........................................................... 42

ОЙ НИМА?................................................................................... 42

НЕГА БИЗ ОЙНИНГ ФАҚАТ БИР ТОМОНИНИ КЎҒАМИЗ? ................... 43

ОЙДА ҲАМ ТОРТИШ КУЧИ АМАЛ ҚИЛАДИМИ?.................................. 45

НЕГА ОЙДА ҲАЁТ ЙЎҚ?................................................................ . 46

ОЙ ҚУТОНЛАДИ, ДЕГАНИ НИМА?.................................................... 47

ОЙ КУНДУЗИ ҚАЙГА КЕТАДИ?......................................................... 47

НЕГА БИЗ МАШИНАДА КЕТАЁТГАНИМИЗДА ОЙ ОРҚАМИЗДАН ЭРГАШАДИ? .... 48

КОМЕТА НИМА? ...................................................................................... 49

КОМЕТА ПОРТЛАШИ МУМКИНМИ?................................................... 51

АСТЕРОИД НИМА?......................................................................... 52

УЧАЁТГАН ЮЛДУЗ НИМА? ............................................................. 53

ЕРНИ ҚУЁШ АТРОФИДА АЙЛАНИШГА НИМА МАЖВУР ҚИЛАДИ?....... 55

БИЗ ҚАЙ ПАЙТ ҚУЁШ АТРОФИДА ТЕЗРОҚ ҲАРАКАТ ҚИЛАМИЗ:
КУНДУЗИМИ, КЕЧАСИМИ? ............................................................ 56

САЙЁРАЛАР ТЎҚНАШИБ КЕТИШИ МУМКИНМИ?................................. 57

ЕР ШАРИНИ НИМА ТУТИБ ТУРАДИ?................................................. 58

ЕР ЎҚИ НИМА?............................................................................... 60

НЕГА БИЗ ЕРНИНГ АЙЛАНИШИНИ СЕЗМАЙМИЗ?................................ 62

НИМА УЧУН КОИНОТДАГИ ГРАВИТАЦИЯ ЕРДАГИДАН ФАРҚ ҚИЛАДИ? . 63

ҚАНДАЙ ЖИСМЛАР КОИНОТДА КЎЧИБ ЮРАДИ? ............................... 65

ЕР НИМАДАН ТАРКИБ ТОПГАН?........................................................ 67

ЕРНИНГ МАРКАЗИДА НИМА БОРЛИГИНИ БИЗ ҚАЁҚДАН БИЛАМИЗ? .... 69

ЕРНИНГ ОҒИРЛИГИ ҚАНЧА? ........................................................... 70

ЕР АТМОСФЕРАСИ НИМА?................................................................ 71

АТМОСФЕРАДАГИ «ПАРНИК ЭФФЕКТИ* ЁКИ ИССИҚЛИКНИНГ
ТЎПЛАНИШИ НИМА?....................................................................... 73

НЕГА ЕРНИНГ ОЗОН «КЎЙЛАГИ* ЙИРТИЛИБ БОРМОҚДА? .................. 74

АТМОСФЕРАНИНГ ОҒИРЛИГИ ҚАНЧА?............................................... 76

КЕНГЛИК ВА УЗУНЛИК НИМА?.......................................................... 77

ҚАДИМГИ МУНАЖЖИМЛАР КОИНОТНИ ҚАНДАЙ ТАСАВВУР ҚИЛИШГАН? .. 78

РАСАДХОНА НИМА?.............................................................................. 80

СПЕКТР КОИНОТНИ ЎРГАНИШ УЧУН ҚАНДАЙ ЁРДАМ БЕРАДИ? ................ 81

РАДИОТЕЛЕСКОП НИМА? ..................................................................... 82

ҲАВОНИНГ ОҒИРЛИГИ БОРМИ?............................................................... 85

ШАМОЛ ҚАЙДАН ПАЙДО БЎЛАДИ?......................................................... 86

НИМА УЧУН ШАМОЛЛАРНИНГ НОМИ ТУРЛИЧА?....................................... 87

ШАМОЛНИНГ ТЕЗЛИГИ ҚАНДАЙ УЛЧАНАДИ? ......................................... 88

РЕАКТИВ ОҚИМЛАР НИМА? ................................................................ 90

ЦИКЛОН НИМА?................................................................................. 91

БЎРОННИ НИМА ҚЎЗҒАЙДИ? ............................................................... 91

УРАГАНЛАР МАЪЛУМ ЙУНАЛИШЛАР БЎЙЛАБ ҲАРАКАТЛАНАДИМИ?...... 94

УРАГАН БИЛАН ҚУЮН ЎРТАСИДА НИМА ФАРҚ БОР? ................ 96

ҚУЮН ҚАНДАЙ БОШЛАНАДИ?...................................................... 97

ГИРДОБ НИМА?.................................................................................... 98

БОРА НИМА? .............................................................................................. 99

МУССОН НИМА? ..................................................................................... 100

КОНДЕНСАЦИЯ НИМА? ....................................................................... 102

НАМЛИК НИМА? .................................................................................... 103

ТУМАН НИМА?...................................................................................... 104

ШУДРИНГ НИМА? .................................................................................. 106

НЕГА ЕМГИР АЙРИМ КУНЛАР ЁГАДИ, БОШҚА КУНЛАРИ

ЭСА ЁҒМАЙДИ? ...................................................................................... 108

БУЛУТЛАРНИНГ ҚАНДАЙ ТУРЛАРИ БОР?....................................... 109

МОМАҚАЛДИРОҚ НИМА?.................................................................... 111

НИМА УЧУН ЯШИН МОМАҚАЛДИРОҚ БИЛАН ЁНМА-ЁН

ЮРАДИ? ......................................................................................... 112

«АВЛИЁ ЭЛЬМ ОЛОВИ» НИМА?........................................................ 114

НИМА УЧУН ДЎЛ ДОНАЛАРИ ТУРЛИ УЛЧАМГА ЭГА?................ 115

КАМАЛАК НИМА? .................................................................................. 116

ҚОР НИМА?............................................................................................ 118

НЕГА ҚОР УЧҚУНЛАРИ АЙНАН ОЛТИ ҚИРРАЛИ?......................... 119

ҚОР НИМА ФОЙДА КЕЛТИРАДИ?..................................................... 120

ҚОР КЎЧИШИГА НИМА САБАБ БУЛАДИ? ....................................... 121

СУВ ҚАЧОН МУЗГА АЙЛАНАДИ?....................................................... 122

ФИОРД НИМА? .............................................................................. 124

НИМА УЧУН ҚИШДА ДЕРАЗА ОЙНАЛАРИДА НАҚШЛАР ПАЙДО БЎЛАДИ?..... 125

НЕГА МУЗ ЭРИЙДИ?............................................................................... 126

НЕГА МУЗ ҚУВУРЛАРНИ ЁРИБ ЮБОРАДИ?..................................... 128

СУМАЛАКЛАР ҚАНДАЙ ҲОСИЛ БЎЛАДИ?...................................... 129

НЕГА БУГУНГИ КУНДА ҲАМ МУЗЛИКЛАР БОР? .............................. 130

МОРЕНА НИМА?..................................................................... 131

МУЗЛИКЛАР ҚАНДАЙ КЎЧАДИ? .................................................. 132

АЙСБЕРГЛАР ҚАЙДАН ПАЙДО БЎЛАДИ?....................................... 133

НИМА УЧУН ИГЛУНИНГ ИЧКАРИСИ ЭРИМАЙДИ?............................ 134

СУВНИМА? ............................................................................. 136

ЕР ОСТИ БУЛОГИ ВА АРТЕЗИАН ҚУДУГИ ЎРТАСИДА ҚАНДАЙ ФАРҚ БОР? ..... 137

АРТЕЗИАН ҚУДУҒИ НИМА?........................................................................ 138

НИМА УЧУН ГЕЙЗЕРНИНГ СУВИ ИССИҚ? ..................................... 139

СУВ ТОҚҚА ҚАРАБ ОҚИШИ МУМКИНМИ?..................................... 141

ДАРЁЛАРНИНГ САРЧАШМАСИ ҚАЕРДА?........................................ 142

ДАРЁЛАР ҚАНДАЙ ПАЙДО БЎЛГАН?........................................... 143

МЕАНДР НИМА?......................................................................... 144

НИЛ ЖУМБОҒИ НИМА? ............................................................... 144

ЭНГ КАТТА ДАРЁЛАР ҚАЙСИЛАРИ? .............................................. 146

НЕГА ДАРЁЛАР ТОШАДИ?............................................................. 146

ДУНЁДАГИ ЭНГ КАТТА ШАРШАРАЛАР ҚАЙСИЛАРИ? ............... 147

НИАГАРА ШАРШАРАСИ ҚАНДАЙ ПАЙДО БЎЛГАН? .................. 149

ЭСТУАРИЙ ДЕЛЬТАДАН НИМАСИ БИЛАН ФАРҚ ҚИЛАДИ? ........ 150

КЎЛЛАР ҚАНДАЙ ҲОСИЛ БЎЛАДИ?......................................... 150

БУЮК КЎЛЛАР ҚАНДАЙ ПАЙДО БЎЛГАН? ............................... 152

БАЙКАЛ КЎЛИ НИМАСИ ВИЛАН МАШҲУР? .............................. 153

НЕГА КАТТА ШЎРКЎЛНИНГ СУВИ ШЎР?.................................... 155

ҚОРА ВА КАСПИЙ ДЕНГИЗЛАРИ ҚАНДАЙ ПАЙДО ВЎЛГАН? ........ 156

ЎЛИК ДЕНГИЗ НИМА? ............................................................ 157

ЎЛИК ДЕНГИЗДА ҲАЁТ БОРМИ?................................................ 158

ЭНГ КАТТА ДЕНГИЗ ВОТИҚЛИГИ ҚАЕРДА?................................. 159

НЕГА АЙРИМ ДЕНГИЗЛАР МУЗЛАЙДИ, БОШҚАЛАРИ ЭСА МУЗЛАМАЙДИ?......160

ДЕНГИЗНИНГ ҲАМ ОВОЗИ БОРМИ?.......................................................... 161

ОКЕАНЛАР ҚАНДДЙ ПАЙДО ВЎЛГАН?...................................................... 163

НЕГА ОКЕАННИНГ СУВИ ШЎР?................................................................. 164

ЕРДА НЕЧТА ОКЕАН БОР? ..................................................................... 165

ЭНГ ЧУҚУР ОКЕАН ҚАЙСИ?...................................................................... 167

«ШАЙТОН САЛТАНАТИ » ҚАЕРДА ЖОЙЛАШГАН?........................................ 168

КОНТИНЕНТАЛ ШЕЛЬФ НИМА?................................................................. 169

ОКЕАН, ДЕНГИЗ, ҚЎЛТИҚ ВА КЎРФАЗ ЎРТАСИДА ҚАНДАЙ ФАРҚ БОР?........... 171

ТЎЛҚИНЛАР ҚАЕРДАН ПАЙДО БЎЛАДИ? .................................................... 172

ГИРДОБ НИМА?..................................................................................... 173

ОКЕАНЛАР ОҚИМИНИНГ СДБАБИ НИМА? ............................................... ...174

НЕГА СУВ ҲАММА ЖОЙДА ВИР ХИЛ КУТАРИЛМАЙДИ?................................. 176

ОКЕАН СУВЛАРИ КЎТАРИЛИШИДАН ФОЙДАЛАНИШ МУМКИНМИ?................. 177

ОКЕАНЛАР ҚАНДАЙ ЎРГАНИЛАДИ?................................................ 178

БОФОРТ ШКАЛАСИ НИМА?........................................................... 180

СУВНИНГ ТИНИҚЛИГИ ҚАНДАЙ ЎЛЧАНАДИ? .................................. 181

ҚИТЪАЛАР БИР ЗАМОНЛАР ЯХЛИТ ҲОЛДА МАВЖУД БЎЛГАНМИ? ... 182

ТУПРОҚ ҚАНДАЙ ПАЙДО БЎЛГАН? ............................................... 184

ТОҒЛАР ҚАНДАЙ ПАЙДО БЎЛГАН?................................................. 185

ДУНЁДАГИ ЭНГ БАЛАНД ТОГЛАР ҚАЙСИ?....................................... 187

ЭНГ УЗУН ТОГ ТИЗМАСИ ҚАЙСИ?................................................... 188

НЕГА ТОШЛАР ҲАР ХИЛ БЎЛАДИ?.................................................. 189

ҒОРЛАР НИМА? ........................................................................... 190

СТАЛАКТИТЛАР ВА СТАЛАГМИТЛАР НИМА? .............................. 192

ЭНГ ЧУҚУР ВА ЭНГ КАТТА ҒОРЛАР ҚАЕРДА?............................... 193

ГРОТ НИМА?............................................................................ 194

КАТТА КАНЬОН ҚАНДАЙ ҲОСИЛ БЎЛГАН?................................... 195

КАНЬОН БИЛАН ДАРА ЎРТАСИДА ҚАНДАЙ ФАРҚ БОР?........... 196

ҚУМ НИМА? ........................................................................... 197

НЕГА САҲРОДА СУВ ЙЎҚ?.......................................................... 198

УЮМ НИМА? ............................................................................ 199

БИЛҚИЛЛАМА ҚУМЛОҚЛАР НИМА?.............................................. 201

ТЕКИСЛИК НИМА? .................................................................... 202

ТУНДРА НИМА?.......................................................................... 203

II ҚИСМ

БИОЛОГИЯ НИМА? ..................................................................... 205

БОТАНИКА НИМА?........................................................................ 207

ЭВОЛЮЦИЯ НИМА? ...................................................................... 209

ЎСИМЛИКЛАР ҚАЕРДАН ПАЙДО БЎЛГАН?.................................... 211

ПРОТОПЛАЗМА НИМА?....................................................................... 212

ХЛОРОФИЛЛ НИМА? ............................................................................. 213

ФОТОСИНТЕЗ НИМА?............................................................................ 215

ШАКАР НИМА УЧУН КЕРАК? ............................................................. 216

НИМА УЧУН ЎСИМЛИКЛАР КРАХМАЛ ИШЛАБ ЧИҚАРАДИ?......................... 217

ЦЕЛЛЮЛОЗА НИМА? ............................................................................. 218

НАБОТОТ НИМА?.................................................................................... 220

БАКТЕРИЯЛАР ҚАНДАЙ ПАЙДО БЎЛГАН?.................................... 220

АЧИТҚИ НИМА?....................................................................................... 221

МОҒОР НИМА?......................................................................................... 223

СПОРА НИМА?......................................................................................... 224

ЗАМБУРУҒЛАР НИМА? ......................................................................... 226

ЎРМОНГА ЗАМБУРУГЛАР КЕРАКМИ? ............................................ 227

ЕЙИШЛИ ЗАМБУРУҒ ВА ҚУРБАҚАСАЛЛА ЎРТАСИДА ҚАНДАЙ ФАРҚ БОР? ... 229

ДЕНГИЗ СУВЎТЛАРИ ҚАНДАЙ ЎСАДИ?........................................... 231

ДИАТОМ СУВЎТЛАР НИМА?.......................................................... 232

ДЕНГИЗ КАРАМИ ҚАНДАЙ ЎСАДИ?................................................. 233

ЛИШАЙНИКЛАР НИМА?................................................................ 235

ҚИРҚҚУЛОҚ ҲАМ ГУЛЛАЙДИМИ?.................................................... 236

ЧАНГЛАНИШ НИМА? ................................................................... 237

ДАРАХТЛАР ҚАНДАЙ ЧАНГЛАНАДИ?.............................................. 239

БУТАЛАР ҚАНДАЙ ЧАНГЛАНАДИ?................................................. 240

БАРГАК НИМА?.............................................................................. 240

УРУГЛАР НИМА?........................................................................... 241

ДАРАХТЛАРНИНГ УРУГИ ҚАНДАЙ ТАРҚАЛАДИ?........................ 242

ЎТЛАРНИНГ УРУГИ ҚАНДАЙ КЎПАЯДИ? .................................. 243

ЁВВОЙИ ЎТЛАР ҚАНДАЙ КЎПАЯДИ?........................................ 244

УРУГЛАР ҚАНДАЙ УНИБ ЧИҚАДИ?........................................... 245

УСИМЛИКЛАР ҚАНДАЙ ОЗИҚЛАНАДИ?.......................................... 247

ИЛК МАРТА ҚАЧОН ЎҒИТДАН ФОЙДАЛАНИЛГАН?.................... 248

НИТРОБАКТЕРИЯЛАР НИМА?............................................................. 250

СУҒОРИШ НИМА?................................................................................... 251

ОСМОС НИМА?........................................................................................ 252

ЎСИМЛИКЛАРГА ШУДРИНГ НИМА УЧУН КЕРАК?....................... 253

НИМА УЧУН ЎСИМЛИКЛАРНИНГ ИЛДИЗИ БОР?.......................... 253

ДАРАХТЛАР ҚАНДАЙ ЎСАДИ? .......................................................... 255

ШАРБАТ ҚАНДАЙ ҚИЛИБ ДАРАХТ БЎЙЛАБ ЮҚОРИГА КЎТАРИЛАДИ? ....256

ДАРАХТЛАРГА ҚОБИҚ НИМА УЧУН КЕРАК? ................................ 257

ПАЙВАНДЛАШ НИМА?............................................................. 259

КУРТАК ҚАНДАЙ РИВОЖЛАНАДИ?........................................... 260

ДАРАХТЛАР НЕЧА ЙИЛ ЯШАШИ МУМКИН?................................ 261

НИМА УЧУН ЯПРОҚЛАР КУЗДА ҲАР ХИЛ РАНГГА БЎЯЛАДИ? ...... 262

ҚАЙСИ ЎСИМЛИКЛАР КУЗГА ПЕШВОЗ ЧИҚАДИ? ....................... 263

ДОИМИЙ ЯШИЛ ДАРАХТЛАР ҚАЙСИЛАРИ? ................................. 264

НЕГА ҚАРАГАЙ ДОИМО ЯШИЛ ТУСДА БЎЛАДИ? ........................ 264

КЕДР ҚАЕРДА УСАДИ? ........................................................... 266

КЕДР ҒУДДАСИ ҚАНДАЙ ТУЗИЛИШГА ЭГА?................................. 267

ЭНГ БАЛАНД ДАРАХТ ҚАЙСИ? ................................................... 268

СЕКВОЙЯ НИМА?.................................................................................. 269

ЭВКАЛИПТ НИМА? .................................................. .-.......................... 270

ДУНЙДА ЭВКАЛИПТНИНГ НЕЧТА ТУРИ БОР? .............................. 271

БАНЬЯН НИМА? ...................................................................................... 272

ГЕВЕЯНИМА? ........................................................................................ 273

ПЎКАКБОП ЭМАН НИМА?.................................................................... 275

ХИН ДАРАХТИ ҚАЕРДА ЎСАДИ?....................................................... 276

НИМА УЧУН ҚАЙИННИНГ ТАНАСИ ОҚ?........................................ 277

ОЛМА ДАРАХТИНИНГ ЁШИ НЕЧАДА? ............................................ 277

ДУНЁДА ОЛМАНИНГ ҚАНЧА НАВИ БОР?........................................ 280

ҚАЙСИ ГУЛ ЯПОНИЯНИНГ РАМЗИ ҲИСОВЛАНАДИ?.................. 281

КАШТАНГА ТИКАН НИМА УЧУН КЕРАК?....................................... 282

ЁНҒОҚЛАР ҚАЕРДА ЎСАДИ?............................................................... 283

МУСКАТ ЁНГОГИ НИМА? .................................................................... 284

ДАРАХТ ҲАМ СУТ БЕРИШИ МУМКИНМИ?..................................... 285

ВАОБАБ ҚАЕРДА ЎСАДИ?.................................................................... 286

ҚАҲВА ДАРАХТИНИНГ УЗУНЛИГИ НЕЧА МЕТРГА ЕТИШИ МУМКИН?.......... 286

НИМА УЧУН ҚАҲВАНИНГ ТАЪМИ ҲАР ХИЛ?............................... 287

ШОКОЛАД ДАРАХТИНИНГ ВАТАНИ ҚАЕРДА? ............................. 288

НИМА УЧУН ЗАЙТУН «ТИНЧЛИК ДАРАХТИ* ДЕБ АТАЛАДИ? ......... 289

ЗАЙТУН ЁГИ НИМА?................................................................ 290

АПЕЛЬСИННИНГ ҚАНЧА ТУРИ БОР? ........................................... 290

ГРЕЙПФРУТЛАР ҚАЕРДА ПАЙДО БЎЛГАН? ................................... 291

АНАНАС НИМА?......................................................................... 293

АНОР НИМА?.............................................................................. 294

НЕГА АНЖИРНИНГ УРУГИ КЎП?..................................................... 295

МАНГРО ДАРАХТИ НИМА? ................................................................. 296

ПАЛЬМАНИНГ НЕЧТА ТУРИ БОР?...................................................... 296

КОКОС ЁНГОГИ ҚАНДАЙ ЎСАДИ? ................................................... 298

ЗАЙТУН ПАЛЬМАСИ НИМА?............................................................... 299

БАНАН ДАРАХТИ ҚАНДАЙ ЎСАДИ? ................................................ 300

ОМЕЛА НИМА? ....................................................................................... 301

КУРАРЕ НИМА?..................................................................................... 302

АСПАРАГУС ҚАЕРДА ЎСАДИ?.......................................................... 304

ТАПИОКА НИМА?................................................................................... 305

ТРОПИК ЖАЛАСИ ЎРМОНЛАРИ НИМА?......................................... 307

МЕВА ВА САБЗАВОТЛАР ЎЗ НОМЛАРИНИ ҚАНДАЙ ОЛГАН? ... 308

МЕВА ВА САБЗАВОТЛАР УРТАСИДА ҚАНДАЙ ФАРҚ БОР? ... 309

ИНСОН ҚАДИМ ЗАМОНЛАРДАН БЕРИ САБЗАВОТЛАР ЕТИШТИРАДИМИ?...... 311

ТОМАТ БИЛАН ПОМИДОР ЎРТАСИДА ҚАНДАЙ ФАРҚ БОР?......................... 312

КАРТОШКА ДАСТЛАБ ҚАЕРДА ПАЙДО БЎЛГАН?...................... 314

КАРТОШКА РОССИЯДА ҚАНДАЙ ПАЙДО ВЎЛГАН? .................. 315

КАРАМ ҚАЕРДАН ПАЙДО БУЛГАН?......................................... 316

ИЛК ТАРВУЗЛАР ҚАЕРДА ПАЙДО БЎЛГАН? ........................... 318

ДОНЛИ ЎСИМЛИКЛАР НИМА?........................................................... 319

ДОНЛИ ЭКИНЛАРНИНГ ДУРАГАЙ НАВЛАРИ НИМА? ................ 320

БУҒДОЙНИНГ ЁШИ НЕЧАДА?................................................ 322

МАККАЖЎХОРИГА ИПАКСИМОН КОКИЛ НИМАГА КЕРАК?.......... 323
ҚАНДАЙ ҚИЛИБ МАИС МАККАЖЎХОРИГА АЙЛАНИБ ҚОЛДИ? ... 324

КУНГАБОҚАР НЕГА КУНГА БОҚАДИ?......................................... 326

ТАМАКИ ҚАНДАЙ ЎСТИРИЛАДИ? ...............................................327

ТАМАКИ ҚАНДАЙ ТАЙЁРЛАНАДИ?............................................. 328

ЕРЁНҒОҚ ҚАНДАЙ ЎСАДИ?...................................................... 329

ШОЛИ ҚАНДАЙ ЎСТИРИЛАДИ?.................................................... 330

ТУРЛИ-ТУМАН ЗИРАВОРЛАР ҚАЕРДАН ОЛИНАДИ? ........................ 333

ПАПРИКА НИМА?....................................................................... 334

ЎСИМЛИКЛАР ЎЗИНИ ҚАНДАЙ ҲИМОЯ ҚИЛАДИ?................. 335

ТУТИБ ҚАМОВЧИ — ЙИРТҚИЧ ЎСИМЛИКЛАР ҚАНДАЙ ОЗИҚЛАНАДИ?.... 336

«ПГУНЧАКИ КУТИБ ТУРУВЧИ» ЙИРТҚИЧ ЎСИМЛИКЛАР НИМА?............. 338

ЙИРТҚИЧ ЎСИМЛИКЛАР ЎЗ УЛЖАЛАРИНИ ҚАЙ ТАРИҚА ЕЛИМЛАБ ҚЎЯДИ? ...... 339

ГУЛЛАРНИНГ НЕГА ҲИДИ ВА РАНШ БЎЛАДИ?........................ 339

ЯНГИ ГУЛ ҚАНДАЙ ЎСАДИ?........................................................... 341

ГУЛЛАР ВАҚТНИ БИЛИШИ МУМКИНМИ?................................. 342

ГУЛЛАР КЕЧАСИ УХЛАЙДИМИ?................................................... 344

ЭНГ МАЙДА ГУЛЛИ ЎСИМЛИК ҚАЙСИ?..................................... 344

САБУР ЎЗИНИНГ НОМИНИ ҚАНДАЙ ОЛГАН?.......................... 345

ЛОЛА НИМАДАН ЎСАДИ? .................................................... 348

КАПАЛАКГУЛ ГУЛМИ ЁКИ ДОРИ?.......................................... 348

ЗИГИРАК ОҒИЗ НЕГА ТУКЛИ АРИНИ КУТАДИ? ....................... 349

НИЛУФАР НИМАСИ БИЛАН МАШҲУР?...................................... 350

БИНАФША ГУЛИ НИМАНИНГ РАМЗИ? ...................................... 351

ОДАМЛАР ЗИҒИР ТОЛАСИДАН ГАЗЛАМА ТЎҚИШНИ ҚАЧОН УРГАНИШГАН?...... 352

ҚАЙСИ ЎТ БИР КУНДА БИР МЕТР ЎСАДИ?..................................... 353

ҚИЧИТҚИ ЎТ НЕГА ҚИЧИТАДИ? ................................................... 354

ЎСИМЛИККА НЕГА ОНА ВА ЎГАЙ ОНА ДЕБ НОМ БЕРИШГАН? .......... 355

МАРМАРАККА ПИШАНГ НЕГА КЕРАК?........................................... 355

ЎСИМЛИКЛАРНИНГ ҚАЙСИ АЪЗОЛАРИ ДОРИВОР ҲИСОБЛАНАДИ?... 357

ЎСИМЛИКЛАР СОВУН ЎРНИНИ БОСА ОЛАДИМИ?............................ 358

КАМЕДЬ НИМА? .......................................................................... 358

ҚАҲРАБО НИМА? ......................................................................... 360

ТОРФ НИМА?................................................................................. 361

ЛИГНИТ НИМА? ............................................................................. 363

УЧИНЧИ ҚИСМ

ЎСИМЛИКЛАР ҲАЙВОНЛАРДАН ҚАНДАЙ ФАРҚЛАНАДИ?... ..................364

ФАУНА НИМА?............................................................................... 365

ОРГАНИЗМ НИМА? ......................................................................... 366

ҚАЗИЛМА ОРГАНИЗМЛАР НИМА? ..................................................... 367

ҚУРУҚЛИКДА ИЛК БОР ҚАЙСИ ҲАЙВОН ПАЙДО БЎЛГАН?.................... 369
ЕРДА ДИНОЗАВРЛАРДАН ОЛДИН ҚАНДАЙ ҲАЙВОНЛАР ПАЙДО БЎЛГАН?..... 370

ИЛК БАЛИҚЛАР ҚАНДАЙ БЎЛГДН?.......................................................... 371

ИЛК РЕПТИЛИЯЛАР ҚАЧОН ПАЙДО БЎЛГАН?............................... 372

ДИНОЗАВРЛАР ҚАНДАЙ ПАЙДО БЎЛГАН? ................................... 373

БРОНТОЗАВРЛАР НИМА?............................................................ 375

АЖДАРҲОЛАР ҲАҚИҚАТАН ҲАМ ЯШАГАНМИ? ............................... 376

МАМОНТ НИМА?......................................................................... 378

МУЗ ДАВРИДА ҲАЙВОНЛАРГА НИМА БЎЛГАН? .............................. 379

ТАРИХДАН АВВАЛГИ ДАВР ҲАЙВОНЛАРИ НЕГА ЙЎҚОЛИБ КЕТГАН? ... 380

ПРОТОЗОА НИМА? ................................................................................. 382

АМЁБА НИМА? ........................................................................................ 383

ИНФУЗОРИЯ-ТУФЕЛЬКА НИМА? ....................................................... 384

ПЛАНКТОН НИМА?................................................................................. 386

БАЪЗИ ҲАЙВОНЛАР НИМА УЧУН ЎСИМЛИКЛАРГА ЎХШАЙДИ? .......... 388

ДЕНГИЗ ЮЛДУЗИНИНГ КЎЗИ БОРМИ?............................................. 389

МАРЖОН НИМА?................................................................................... 390

БУР НИМА? ............................................................................................. 392

ҚАЙНОҚ СУВДА ҲАЁТ БЎЛАДИМИ?............................................... 393

МЕДУЗА НИМА? .................................................................................... 394

МЕДУЗАЛАР ҚАНДАЙ КЎПАЯДИ?.................................................... 396

БУЛУТ ҚАНДАЙ ОЗИҚЛАНАДИ? ...................................................... 397

ЧУВАЛЧАНГЛАР ҚАЙСИ ОИЛАГА МАНСУБ?............................... 398

ЧУВАЛЧАНГ ҚАНДАЙ СУДРАЛАДИ?.............................................. 400

ЭНГ УЗУН ЧУВАЛЧАНГ ҚАЕРДА ЯШАЙДИ?.................................. 401

ЗУЛУК ҚАНЧА ВАҚТ ОВҚАТЛАНМАСЛИГИ МУМКИН? ........... 401

НИМАНИНГ ҚОНИ КЎК? ..................................................................... 403

ЎРГИМЧАК НИМА?............................................................................... 404

ЎРГИМЧАК УЯСИ НИМАДАН. ТЎҚИЛАДИ? .................................. 405

ЎРГИМЧАКЛАР НИМА УЧУН ЎЗ ТЎРИГА ЎРАЛИБ ҚОЛМАЙДИ? ....... 407

НЕГА БИЗ ЎРГИМЧАК ТЎРИДАН КИЙИМ КИЙМАЙМИЗ?......... 408

ҚАНДАЙ ЎРГИМЧАКЛАР ЗАҲАРЛИ? ........................................... 409

БИЙ ЗАҲАРЛИМИ? .................................................................. 410

ЧАЁННИМА? .......................................................................... 412

ЧАЁНЛАР ЎЗ-ЎЗИГА НИШ САНЧИШИ МУМКИНМИ? ................ 413

ДЕНГИЗ СОҲИЛИДАН НИМА ТОПИШ МУМКИН? ....................... 414

МОЛЛЮСКА НИМА?............................................................................. 415

ЧИГАНОҚ НИМА? ................................................................................. 416

НАУТИЛУС НИМА?............................................................................... 418

САДАФДОР КЕМАЧАЛАР НИМА? .................................................... 419

МИДИЯЛАР НИМА?............................................................................... 420

ТАРОҚЧАЛАР НИМА?........................................................................... 422

УСТРИЦАЛАР СУВДАН ТАШҚАРИДА ЯШАЙ ОЛАДИМИ?........ 423

УСТРИЦАЛАР ДУРНИ ҚАНДАЙ ҚИЛИШАДИ? .............................. 425

ЧИГАНОҚ-ЁПИШҚОҚ НИМА? ........................................................... 426

ШИЛЛИҚҚУРТЛАР ҚАЙ ТАРИҚА ЮРАДИ?..................................... 427

САХИЙ ШАЙТОН ВА БАДЖАҲЛ ФАРИШТА ҚАЕРДА ЯШАЙДИ? ........ 428

КАРАКАТИЦА НИМА? .................................................................. 430

САККИЗОЁҚ ҚАНДАЙ ҲАРАКАТЛАНАДИ? ................................... 431

ДЕНГИЗ ҲАЙВОНЛАРИДАН ҚАЙСИЛАРИНИНГ ҚОНИ КЎК?............. 432

КАЛЬМАР НИМА?...................................................................... 433

ҚИСҚИЧБАҚАСИМОНЛАР НИМА?................................................... 435

ҚИЛИЧДУМ НИМА?.............................................................................. 435

КРАБЛАРНИ ИЛК БОР ҚАЧОН ЕЙИШГАН?..................................... 437.

СКРИПКАЧИЛАР НИМА? ..................................................................... 438

ОМАРЛАР ҚАНДАЙ ЎСАДИ? .............................................................. 439

ТАБИАТДА ҲАШАРОТЛАРНИНГ ҚАНЧА ТУРИ БОР? ................... 441

ҲАШАРОТЛАР ҚАНДАЙ НАФАС ОЛАДИ?....................................... 442

ҲАШАРОТЛАРДА ҚОН БЎЛАДИМИ?................................................. 444

ҲАШАРОТЛАРДА ЮРАК БЎЛАДИМИ?.............................................. 445

ҲАШАРОТЛАР БИР-БИРИ БИЛАН ГАПЛАШАДИМИ? .................. 447

ҲАШАРОТЛАР НЕГА ЧАҚАДИ?........................................................... 448

АЙРИМ ҲАШАРОТЛАР НЕГА ИНСОН УЧУН ЗАРАРЛИ? .............. 449

ҚАДИМДА ҚАЙСИ ҚЎНҒИЗНИ АВЛИЁ БИЛИШГАН?.................... 450

КОЛОРАДО ҚЎНҒИЗИ ҚАНДАЙ ЗАРАР ЕТКИЗАДИ? .................... 451

ТИДЛАҚЎНҒИЗ НЕГА ЕРГА КИРИБ ОЛАДИ?................................... 452

ФИЛЧАЛАР НИМА? .................................................................... 453

ҚАЙСИ ҚЎНҒИЗЛАР ЎЗ ЎМРИНИ ЛИЧИНКАЛАРДА ЎТКАЗАДИ? ......... 454

ЯЛТИРОҚ ҚЎНҒИЗ НЕГА КЕЧАСИ НУР ТАРАТАДИ? .......................... 454

ХОНҚИЗИ БАХТ КЕЛТИРАДИМИ?................................................... 456

УЗУНТУМШУҚ НИМА?................................................................... 457

ҚАЙСИ ҲАШАРОТНИНГ ҚУЛОҒИ ОЁҒИДА ЖОЙЛАШГАН? ................. 458

ЧИРИЛДОҚ ҚАНДОҚ САЙРАЙДИ?.................................................. 459

ҚАЙСИ ҲАШАРОТ БОШҚАЛАРИДАН УЗОҚ ЯШАЙДИ?....................... 460

ҚОРА ЧИГИРТКАЛАР ҚАНДОҚ САЙРАЙДИ?................................... 461

ҚОРА ЧИГИРТКАЛАР ХАВФДАН ҚАНДАЙ ОГОҲЛАНТИРАДИ? ......... 462

САРАНЧАЛАР ҲУЖУМИ НИМАДАН БОШЛАНАДИ?.................... 463

ЧИГИРТКАЛАР ЎЗ ТУХУМИНИ ҚАЕРГА ҚЎЯДИ? ......................... 465

БЕШИКТЕРВАТАР НИМА?.................................................................... 466

ҚУЛОҚТЕШАРДАН ЧЎЧИШ КЕРАКМИ?........................................... 467

МИНГОЁҚ НИМА?....................................................................... 468

МИНГОЁҚНИНГ ОЁҒИ МИНГТАМИ?............................................... 469

♦ҚИРҚОЁҚ» ЎЗ НОМИНИ ҚАЕРДАН ОЛГАН? ................................ '470

♦ ЧУМОЛИЛАР МАДАНИЯТИ» БОР НАРСАМИ?............................. 471

ЧУМОЛИЛАР НИМА ЕЙДИ?........................................................ 473

СУВЎЛЧАГИЧЛАР НЕГА ЧЎКИБ КЕТМАЙДИ?................................ 474

СУВОРИЙЛАР НИМАСИ БИЛАН ФОЙДАЛИ? ................................. 475

ҚАЙСИ ҲАШАРОТ ЭНГ МЕЧКАЙ?................................................. 476

КАПАЛАК ҚУРТИ ҚАНДАЙ ҚИЛИБ КАПАЛАККА АЙЛАНАДИ? .......... 477

ТУТ ИПАК ҚУРТИ ИПАКНИ ҚАНДАЙ ТЎҚИЙДИ?......................... 478

ТСАПАЛАК НИМА БИЛАН ОЗИҚЛАНАДИ?...................................... 480

КАПАЛАКЛАР ҲИДНИ СЕЗА ОЛАДИМИ?......................................... 481

КУЯ ТАЪМНИ БИЛИШГА ҚОБИЛМИ?.............................................. 482

ПАШШАЛАРНИНГ ҚАНЧА ТУРИ БОР?.............................................. 483

ПАШШАЛАР НИМА УЧУН ШИФТДА ОЁҒИНИ ЮҚОРИГА ҚИЛИБ ЮРАДИ?....484

МЕВА ПАШШАСИ НИМА?................................................................ 485

ЧИВИНЛАР ҚАНДАЙ КАСАЛЛИКЛАРНИ ТАШИЙДИ?.................. 487

МОСКИТЛАР НИМА УЧУН МАВЖУД?....................................... 488

ТУКЛИ АРИ ВА АСАЛАРИ ЎРТАСИДА НИМА ФАРҚ ВОР?......... 489

ТУКЛИ АРИЛАР НИМА БИЛАН ОЗИҚЛАНАДИ?......................... 490

АСАЛАРИЛАР АСАЛНИ ҚАНДАЙ ТАЙЁРЛАЙДИ?.......................... 491

АСАЛАРИГА БИР КИЛОГРАММ АСАЛ ЙИҒИШ УЧУН ҚАНЧА ВАҚТ КЕРАК?.......492

АСАЛАРИ-МАЛИКА НИМА УЧУН «МАЛИКА» БЎЛАДИ?........... 494

ҚОТИЛ АСАЛАРИЛАР ҚАЕРДА ПАЙДО БЎЛГАН? .................. 495

БИТЛАР НИМА?................................................................ 498

ЎСИМЛИК БИТЛАРИ НИМА?................................................................ 499

БУРГАЛАР НИМА?................................................................................... 500

УМУРТҚАЛИЛАР НИМА?...................................................................... 501

САЙЁРАМИЗДА БАЛИҚЛАРНИНГ ҚАНЧА ТУРИ ЯШАЙДИ? ....................... 502

БАЛИҚЛАРНИНГ ЮРАГИ БЎЛАДИМИ? .................................................. 504

БАЛИҚ ҚАНДАЙ НАФАС ОЛАДИ? ........................................................ 505

БАЛИҚЛАРГА СУЗГИЧ ПУФАКЛАР НА ҲОЖАТ? ...................................... 507

БАЛИҚЛАР БИРВАРАКАЙИГА ИККИ КЎЗИ БИЛАН ҲАМ КЎРАДИМИ? ....... 508

БАЛИҚЛАР ЭШИТА ОЛАДИМИ?.......................................................... 509

БАЛИҚЛАР ҚАНДАЙ ҲИДЛАЙДИ?...................................................... 510

БАЛИҚЛАР ГАПИРА ОЛАДИМИ?......................................................... 511

БАЛИҚЛАР ЙЎТАЛАДИМИ?................................................................ 513

БАЛИҚЛАР УХЛАЙДИМИ?.................................................................... 515

БАЛИҚЛАР НИМА БИЛАН ОЗИҚЛАНАДИ?....................................... 516

ҲАММА БАЛИҚЛАР УВУЛДИРИҚ СОЧАДИМИ?............................. 517

АЙРИМ БАЛИҚЛАР СУВДАН ТАШҚАРИДА ЯШАЙ ОЛАДИМИ?........ 518

БАЛИҚЛАР ҚАНДАЙ УЧАДИ?......... у...............................................520

ДЕНГИЗЛАР ТУБИДАГИ ҲАЁТ ҲАҚИДА НИМАЛАРНИ БИЛАМИЗ?......... 520

ДУНЁДАГИ ЭНГ КАТТА БАЛИҚ ҚАЙСИ?.......................................... 521

АКУЛА ОДАМЛАРНИ ЕЙДИМИ?.......................................................... 522

ҲАЙВОНЛАР ДУМИ БИЛАН ҚАНДАЙ ҲИМОЯЛАЯАДИ? ............ 524

НАЙЗАБАЛИҚ ЎЗИДА НИМАНИ ИФОДА ЭТАДИ?......................... 525

СУВ ЖАЙРАСИ: ВАЛИҚМИ Ё ҲАЙВОН?........................................... 526

ДЕНГИЗ ТОЙЧАСИ ЎЗИДА НИМАНИ ИФОДА ЭТАДИ? ................ 526

ЛОСОСЬ УВУЛДИРИҚ СОЧАЁТГАНИДА НЕГА ОҚИМГА ҚАРШИ СУЗАДИ?.... 527

КАМБАЛА НИМА? .............................................................................. 528

ЙИРТҚИЧ БАЛИҚЛАР НИМА?.............................................................. 529

ЧЎРТАНБАЛИҚНИНГ БЎЙИ ҚАНЧА ЧИҚАДИ?........................................ 530

ТИШЛИБАЛИҚЛАРГА МЎЙЛОВ НА ҲОЖАТ?................................. 531

ИЛОНБАЛИҚЛАР НИМА?............................................................. 532

ЭЛЕКТРЛИ ИЛОНБАЛИҚ НИМА?................................................... 533

САРДИНА ЎЗИДА НИМАНИ ИФОДА ЭТАДИ? ................................ 535

ҚАЙСИ БАЛИҚНИНГ КЎЗИ ТЎРТТА?................................................. 536

ОЛТИН БАЛИҚЧА ҚАЙ ТАРИҚА ПАЙДО БЎЛГАН? ...................... 537

ГУППИЛАР ҚАНДАЙ КЎПАЯДИ?........................................................ 539

НУР СОЧУВЧИ БАЛИҚЛАР БЎЛАДИМИ?.......................................... 540

«НУР СОЧУВЧИ ҚОВОҚ» ҚАЕРДА ЯШАЙДИ?................................. 540

БАЛИҚШУНОС КИМ? ................................................................ 542

ҲАМ ЕРДА, ҲАМ СУВДА ЯШОВЧИЛАР НИМА?............................. 543

ҚУРБАҚАЛАР УРУҒДАН ҚАНДАЙ ОЧИБ ЧИҚАДИ? ...................... 544

ҚУРБАҚАЛАР ҚАНДОҚ ҚУРИЛЛАЙДИ? .......................................... 545

ҚУРБАҚА ВА ЧЎЛБАҚАСИ ЎРТАСИДА ҚАНДАЙ ФАРҚ БОР? ............... 546

ТРИТОН НИМА?......................................................................... 548

САЛАМАНДРЛАР ОЛОВДА ЯШАЙ ОЛАДИМИ?.................................. 550

СУВ АЛВАСТИСИ НИМА? .............................................................. 551

СУДРАЛИБ ЮРУВЧИЛАР НИМА? ...................................................... 551

РЕПТИЛИЯЛАР НИМА?.................................................................... 553

КАЛТАКЕСАКЛАР НИМА?................................................................. 554

КАЛТАКЕСАКЛАРНИНГ ЯНГИ ДУМИ ҚАНДАЙ ЎСИБ ЧИҚАДИ? .......... — 556

БУҚАЛАМУН ҚАНДАЙ ҒАРОЙИБ ХУСУСИЯТЛАРГА ЭГА?........................ 557

ГИЛЬ ДЕВИ НИМА?.......................................................................... 558

АЖДАРНИМА? .............................................................................. 558

ДУНЁДА ЭНГ КАТТА ИЛОН ҚАЙСИ?................................................. 559

ИЛОНЛАРНИНГ ЮРАГИ ҚАЕРДА ЖОЙЛАШГАН? ........................ 561

ИЛОНЛАРНИНГ СУЯГИ БОРМЙ?..................................................... 562

ИЛОНГА ТАНГАЧАЛАР НА ҲОЖАТ7 ................................................ 563

ИЛОНЛАР ТУХУМ ҚЎЯДИМИ? ......................................................... 563

ҚАЙСИ ИЛОНЛАР ЗАҲАРЛИ? ............................................................ 564

НИМАНИ ҲИНДИСТОННИНГ РАМЗИ ҲИСОБЛАШАДИ?............ 567

КЎЗОЙНАКЛИ ИЛОН НЕГА МУСИҚАНИ ЁҚТИРАДИ? ................. 568

ГАДЮКА НИМА?..................................................................................... 570

ШАҚИЛДОҚ ИЛОНЛАР ҲУЖУМ ҚИЛИШДАН ОЛДИН ШАҚИЛЛАЙДИМИ?........ 571

ТОШБАҚАЛАР НИМАДАН ТАРҚАЛГАН? ........................................ .572

ТОШБАҚАЛАР ҚАНДАЙ БЎЛАДИ?..................................................... 573

ТОШБАҚАЛАР НИМА УЧУН ЙИҒЛАЙДИ?........................................ 575

ЭНГ ЙИРИК ТОШБАҚА ҚАЙСИ?.......................................................... 576

ДЕНГИЗ ТОШБАҚАЛАРИ НИМА УЧУН ДЕНГИЗМА-ДЕНГИЗ ДАЙДИБ ЮРАДИ?... 577

ҚАЙСИ ТОШБАҚАЛАРНИ ЮМШОҚ ТАНЛИ ДЕЙИШАДИ?.............................. 578

ФИЛ ТОШБАҚА НИМА? ...................................................................... 579

АЛЛИГАТОР ТИМСОҲДАН НИМАСИ БИЛАН ФАРҚ ҚИЛАДИ? ................... 580

ГАВИАЛЛАР НИМА?............................................................................. 582

ТИМСОҲЛАР ЙИГЛАЙДИМИ?........................................................... 584

ТИМСОҲЛАР ОДАМЛАРГА ҲУЖУМ ҚИЛАДИМИ?...................... 585

ҚУШЛАР РЕПТИЛИЯЛАР АВЛОДИДАНМИ?.................................. 587

ҚУШЛАР НИМА? ..................................................................... 588

ҚУШЛАРНИНГ ҚОНИ ИССИҚМИ?.................................................... 590

ҚУШЛАРНИНГ ҚУЛОГИ БОРМИ7..................................................... 591

ҚУШЛАР ҲИДНИ БИЛАДИМИ? .........................................................

ДУНЁДА ҚАЙСИ ЖОНИВОРЛАР ЭНГ ЎТКИР КЎЗЛИ?................. 593

ҚУШЛАРНИНГ ТУХУМИ ҚАНДАЙ ЎЛЧАМДА БЎЛАДИ? .......... 593

ҚУШЛАР НИМА УЧУН САЙРАЙДИ?................................................ 595

ҚУШЛАРНИНГ ҚАЙСИ БИРЛАРИ ҚИШ УЙҚУСИГА КЕТАДИ?596

ҚУШЛАРГА ПАТ НА ҲОЖАТ? ........................................................... 598

ТУЛЛАШ НИМА? ................................................................................... 599

НАР ҚУШЛАРНИНГ РАНГИ НИМА УЧУН МАКИЁНЛАРИНИ-

КИДАН ЁРҚИНРОҚ БЎЛАДИ?............................................................. 600

ҚУШЛАР ҚАНДАЙ ҚИЛИБ УЧАДИ? ................................................. 601

ҚУШЛАР ҚАНЧА ТЕЗЛИК БИЛАН УЧА ОЛАДИ?........................... 603

КУЧИШ НИМА? ..................................................................................... 604

ҚУШЛАР КЎЧИШ ПАЙТИ ҚАНЧА МАСОФА ВОСАДИ? ............. 605

УЧМАЙДИГАН ҚУШЛАР ҲАМ БОРМИ? ......................................... 606

УЧАДИГАН ҚУШЛАР ОРАСИДА ЭНГ ЙИРИГИ ҚАЙСИ?............ 607

ФАУНА ВАКЙЛЛАРИНИНГ АЙРИМЛАРИ ҚАНДАЙ ТАНИШАДИЛАР ВА ОИЛА ҚУРАДИЛАР? ......608

ҚУШЛАР НИМА УЧУН ЎЗ ҲУДУДЛАРИНИ НАЗОРАТ ЭТАДИЛАР? ........... 610

ДРОНТ НИМА?........................................................................................ 611

ҚИЗИЛИШТОН НЕГА ДАРАХТНИ ЎЯДИ?......................................... 612

ҚИЗИЛИШТОННИНГ БОШИ НЕГА ОГРИМАЙДИ? ......................... 613

ТУКАННИМА? ......................................................................................... 614

ХЎРОЗЛАР НЕГА ЖАНГАРИ БЎЛАДИ? ............................................. 615

ЛОЧИН ОВИ НИМА?................................................................................ 617

КАЛХАТ БУРГУТДАН НИМАСИ БИЛАН ФАРҚ ҚИЛАДИ?........... 618

ҚАЙСИ БУРГУТ ЭНГ КАТТА?............................................................... 620

СКОПА НИМА?......................................................................................... 621

ГАРПИЯЛАР НИМА?.......... 1.................................................................. 623

БОЙЎҒЛИЛАР КЕЧАСИ КЎРА ОЛАДИМИ?........................ ,............ 623

УЧАР КАЛТАКЕСАКЛАР БОРМИ?....................................................... 625

ПОДАРЖЛАР НИМА?.............................................................................. 626

ГОЗЛАР НИМА УЧУН ТИЗИЛИБ УЧАДИ?.......................................... 626

ЎРДАКЛАРНИНГ ҚДНДАЙ ТУРЛАРИ БОР?....................................... 627

ЎРДАКЛАРНИ СУЗАЁТГАНДА НИМА ТУТИБ ТУРАДИ? ......... 629

ПИНГВИНЛАР ҚАЕРДА ЯШАЙДИ?..................................................... 630

ҚАЙСИ ҚУШЛАР УЗ ПОЛАПОНЛАРИНИ ОЧИШ ЎРНИГА ТАШЛАБ КЕТАДИ?... 631

САҚОҚУШ БАЛИҚНИ ҚАНДАЙ ТУТАДИ? ....................................... 632

ТУЯҚУШ БОШИНИ ҚУМ ОРАСИГА ЯШИРАДИМИ? ..................... 633

ТУЯҚУШНИНГ ОВОЗИ БОРМИ? .......................................................... 634

ЖОНЛИ ПЛАНЁРЛАР НИМА?............................................................... 635

БЎРОНҚУШ ЎЗИДА НИМАНИ ИФОДА ЭТАДИ? ............................. 636

КАПТАРЛАРНИНГ ҚАНДАЙ ТУРЛАРИ БОР?.................................... 637

ҚУШ СУТИ БЎЛАДИМИ?....................................................................... 639