Барча нарса жуфт-жуфт бўлиб яратилган экан, жуфт бўлиб яшаш табиат тақозосидир. Лекин оила бўлиб турмуш кечириш ҳамма мавжудот орасида фақат Одам наслига хосдир. Оила – жамиятнинг энг биринчи ва бирламчи зарраси. Лекин бу зарра шунчаки зарра эмас, тирик вужудлар иттифоқидир. Иттифоқ иборасида аҳиллик, тотувлик деган маънолар ҳам бор. Агар оила ҳақиқатан ҳам тинч-тотув бўлса – олам гулистон – яшаш завқли. Акс ҳолда турмуш бу дунёдаги дўзахга айланади, оила эса зиндоннинг ўзи бўлади-қўяди, руҳий кечинмалар асабларни зирқиратади, уларни эговлайди, тунлар уйқусиз ўтади.

Уйқу келмас кечалар!.. Ҳар бир одам ҳаётида шундай руҳий ҳолатлар бўлиб туради. Висолда ҳам, айрилиқда ҳам, тўйда ҳам, азада ҳам, бошга мушкулот тушганда ҳам, вафосизликка учраганда ҳам, садоқатдан лол қолганда ҳам, оғир дард чекканда ҳам, иш юришмаган ёки илҳом келганда ҳам инсон тунларни бедор ўтказади. Таниқли ёзувчи Абдуқаҳҳор Иброҳимовнинг «Уйқу келмас кечалар» деган янги романида ана шундай уйқу келмас кечалар тасвирланади, оила ва жамиятнинг ўзаро боғлиқлиги ҳақида, ишқ-муҳаббат, садоқат, вафодорлик тўғрисида сўз боради. Роман бош қаҳрамон Фахри Камолнинг севгилиси Ёқутхонга ёзган мактуби шаклида яратилган.