XX asr Skandinaviya so‘z san’ati o‘rmonidagi eng qudratli daraxt deb ta’riflangan, norveg adabiyotining atoqli namoyandasi Taryey Vesos (1897—1970) o‘nlab romanlari, qissa va hikoyalari hamda dramalari, she’rlari, publitsistik asarlari bilan shuhrat qozongan. «Inson farzandi» (1923), «Qora otlar» (1928), «Ota sayohati» (1930), «Katta o‘yin» (1934), «Ayol kishiga uy kerak» (1935), «Yurak Vatanni unutmaydi» (1938), «Nihol» (1940), «Qushlan» (1957) kabi romanlari va boshqa asarlari o‘n ikki tilga, shu jumladan, ingliz, fransuz, nemis, rus tillariga ham tarjima qilingan.
Yozuvchining «Qushlar» romanida (biz uni «Yetim qolgan opa-uka» deb oldik) Norvegiyaning chekka bir qishlog‘ida ota-onasiz qolgan ikki yosh — Xege ismli qiz va Mattis ismli dovdir bolakayning ulg‘aygan yillardagi 6—7 oylik mashaqqatli hayoli aks ettirilgan. Romandagi sharq adabiyotiga xos shoirona til va pokiza ruhiyat olami, teran ruhiy tahlillar, ichki kechinmalar, o‘rni-o‘rnida kelgan nozik yumor, jumlalarning tagdor mazmunlarga boyligi har qanday kitobxonga ham katta ma’naviy zavq beradi degan fikrdamiz.

• Yetim qolgan opa-uka (Qushlar). Roman
• Qishning so‘nggi kunlari. Hikoya

— Sen chaqmoqqa o‘xshaysan, — deb qo‘ydi.

Shunday deyishga dedi-yu, o‘zi seskanib ketdi, ammo osmon musaffo bo‘lgani uchun, darrov o‘zini bosib oldi.

— To‘quv simlaringni nazarda tutyapman, ular chaqmoqday yilt-yilt qiladi, — deb izoh berdi u.

Xege to‘qishini to‘xtatmasdan loqayd bosh silkib qo‘ydi. Qollarida simlari lipillardi. U to‘qilishi qiyin bolgan sakkizta gulbargli gulni bitkazayotgan edi. Yaqin orada bu libos yigitlardan birining egnida yal-yal ochilib turishi turgan gap.

— Tushunarli, — deb qo‘ya qoldi Xege.

— Men seni yaxshi bilaman-da o‘ziyam, — dedi Mattis.

U bir nima haqida qattiq o‘ylay boshlasa, barmog‘ini tizzasida u yoqdan bu yoqqa, bu yoqdan u yoqqa yurgizardi. Hozir ham shu qilig‘ini qildi. Xege esa undan bu beo‘xshov odatini tashlashni so‘rayverib zerikkan, endi buni iltimos qilmay qo‘ygandi.

— Sen to‘qishni ham, har qanaqa ishni chaqmoqday ado etasan, — Mattis gapida davom etdi.

— Balkim, — dedi opasi...