Bolalar adabiyotining chinakam fidoyi ijodkori Xudoyberdi To‘xtaboyevning bolajonlarimizga atalgan navbatdagi tuhfasi ham o‘ziga xos badiiy qimmatga sazovor asar, desak mubolag‘a qilmagan bo‘lamiz. Ikki yosh o‘spirin yigitning orzulari, ularni tengdoshlaridan ajratib turadigan fazilatlari, qalamga olingan har bir voqea-hodisaning zamiridagi yaxshilikka, ezgulikka undash istagining mavjudligi, o‘ylaymizki, bu gal ham kitobsevar muxlislarimizni quvontiradi. Shu bilan birga kitob qahramonlariga o‘xshash istagi ularning ham qalbida paydo bo‘lsa, biz o‘zimizni maqsadimiz sari bir qadam oldinga tashlaganmiz, deb hisoblaymiz...

Birinchi bob
Bu qishloqning asl nomi Xonkeldimi, Qo‘rg‘onchami hech kim aniq bilmaydi. Katta ko‘chaning o‘ng tomonidagilar Xonkeldi deyishadi. Xonlar yashagan, bilib qo‘yinglar, deyishadi. Chap tomondagilar Qo‘rg‘oncha deyishadi. Qo‘rg‘onchada xonlarning navkarlari, navkarboshilar turgan, bilib qo‘yinglar, deyishadi. Bahsni o‘zlariga qoldiraylik-da, maqsadga o‘tib qo‘yaqolaylik. Qishloqchada bor-yo‘g‘i to‘rt yuz oila yashaydi. Bu oilalar ta’rifiga so‘z topa olmaysiz. Lekin odamlari har xil: birovi angishvonadek kichkina, pak-pakana, birovi baqaterakdek novcha, daroz. Birovi oshqovoqni butun yutgandek baqaloq-qorindor, birovi bir umr to‘yib ovqat yemagandek oriq, qotmagina. O‘h-hu, bu xilvat qishloqda kimlar yashamaydi deysiz?! Folbin ammalar-u, nomdor muallimalar, o‘rischa gapiradigan chollar, yig‘laydigan qizaloqlar-u, yerga ursang osmonga sapchiydigan sho‘x-shaddod o‘g‘il bolalar, qo‘li yengil shifokorlar-u, yashirincha kuf-suf soladigan buvilar, ilg‘or fermerlar-u, dehqonchiligi yaxshi bo‘lmasa xotinini so‘kib yuradigan Bolalar adabiyotini sevib, ardoqlab, ham ma’naviy, ham moddiy yordam berib kelayotgan Ayupov Avazbek va Alimov Zokirjondek ukalarimga bag‘ishlayman. Muallif dehqonlar, yolg‘on aralash so‘zlaydigan do‘konchilar-u, uxlab qolib azonni kech aytadigan so‘filar, bugun besh baho olmasa maktabdan yig‘lab keladigan a’lochi qizlar-u, maktabga bormay pana joyga berkinib olib to‘p tepadigan abjir bolalar, Rossiyaga meva sotib boyib ketgan mirishkorlar-u, turshagini sotolmay qurtga yedirib qo‘ygan bevalar, kirakashlar... Mayli, qolganini keyin aytarmiz, xullas, tog‘ yonbag‘rida joylashgan, bahavo bu so‘lim qishloqda ana shunday ajoyib odamlar-u, ana shunday ajoyib bolalar yashaydi. Hammasi haqida hikoya aytib bera olmayman, ulardan bir-ikkitasini tanlab olaman, xolos. Xullas, ana shunday ajoyib qishloqda, qishloqning qoq markazida hozir aytganimdek ajoyib bolalar-u, ajoyib qizlar o‘qiydigan ajoyib bir maktab ham bor. Maktab direktori Azizov domlaning aytishicha, dunyodagi eng ozoda, eng tartibli, eng intizomli maktab mana shu bo‘ladi.Maktab hovlisida ustun o‘rniga qo‘yilgan, yog‘ochlari qiyshayib ketgan, bolalar qo‘llariga tuplab osilaverganidan silliqlanib qolgan, barcha hujjatlarda turnik deb ataladigan bir moslama ham bor. Mana shu ta’rifiga so‘z topa olmayotganimiz maydonda hozir, shu daqiqalarda Azizov domla bolalarga nimanidir tushuntiryapti. Ushbu qissamizga qahramon qilib tanlamoqchi bo‘lganimiz – Egamberdi bilan Karimberdi ham negadir yuraklarini hovuchlabroq, qo‘rqa-pisibroq ishtirok etishyapti.