Хитой адиби Ху Ян ўзининг «Хэси йўлларида» китобида шарқ билан Ғарбнинг кўҳна тамаддунларини боғлаган Хэси йўлаги ва Буюк Ипак йўли ҳақида ҳикоя қилади. Муаллиф ўтмишга назар ташлаш асносида, қадим замонларда кечган воқеаларни баён этади, Хитой тарихига улкан таъсир кўрсатган ушбу тор йўлакнинг аҳамиятини очиб беради.
Очерклар ва йўл хотираларидан иборат ушбу китоб қадимги Хитой ва Буюк Ипак йўли тарихига қизиқувчилар учун мўлжалланган.
МУНДАРИЖА
Тарихнинг буюк китоби..........................................................................................3
олисни кўзлаган Хэси.............................................................................................5
Уруш ва тамаддун...................................................................................................14
Тангут қироллиги даврида .................................................................................20
Самовий отлар қиссаси ........................................................................................28
Буюк Хитой девори ва шулэхэ водийси........................................................38
Суратларда яширинган олам.............................................................................46
Тунчжуанга саёҳат.................................................................................................60
Дунхуан — Хитой дарвозаси...............................................................................64
Тоғ шаршараси........................................................................................................ 77
Янгуан — шарқдаги сирли истеҳком .............................................................. 78
Узум.............................................................................................................................84
шоучан.......................................................................................................................86
Минора хавфдан огоҳ этади ..............................................................................88
Хэцанг қалъаси.......................................................................................................93
Дон омборлари........................................................................................................ 97
Юймэнда эсади кўклам шамоли... .................................................................100
Харобаларда муҳрланган ўтмиш ................................................................... 107
Удун — беш қўрғон................................................................................................116
Чегарада кечган умрлар .....................................................................................119
шибао қалъаси...................................................................................................... 122
Мусюй маёғида битилган мактуб .................................................................. 124
Маҳобатли Люгун................................................................................................. 126
Соян афсонаси....................................................................................................... 129
Биринчи кузатув минораси.............................................................................. 134
Тонг ёғдуси..............................................................................................................137
осмондан баланд, уммондан чуқур.............................................................. 139
шуанцзинцзи қудуқлари ...................................................................................141
Ватан соғинчи........................................................................................................ 144
Девор Цзяюйгуандан бошланади....................................................................147
Цзюцюан...................................................................................................................173
Тунда товланар яшма пиёла .............................................................................175
кўҳна шаҳар ..........................................................................................................180
Будда эҳромининг тунги қўнғироғи............................................................. 182
Хэйхэ воҳасига бир назар ................................................................................. 184
Хума — шимолий халқлар тулпори ............................................................... 190
Туя шарафига номланган қалъа..................................................................... 192
шандан: хилватгоҳдаги мўъжиза.................................................................. 194
Янчжишан ва хунлар.......................................................................................... 201
Чжанъедаги ёғоч ибодатхона......................................................................... 204
Жонажон ўлка.......................................................................................................207
Лянчжоуга ташриф ..............................................................................................211
Лэйтай ...................................................................................................................... 216
Тянтишан — осмон нарвони.............................................................................. 219
Уцяолин тоғлари бағрида................................................................................. 222
Хотима ................................................................................................................... 224
Ҳар бир шаҳар узоқ тарих ҳақида сўйлайди, бинобарин, бу шаҳарлардаги ҳар бир ғишт ва сопол ёпқич инсон хотирасини уйғотади.
Шаҳар хитой маданиятининг буюк тимсолидир. Дарҳақиқат, ўлка тарихи ҳақида сўзлай туриб, шаҳарлар ҳақида тўхталмасак бўлмас.