Бу китоб муҳаббатдан сўзлайди. Саҳифалар Сизга Қодирий билан Раҳбарой, Фитрат билан Фотима, Чўлпон билан Моҳирўя, Ойбек билан Зарифа, Шайхзода билан Сакина, Миртемир билан Ҳалима, Айтматов билан Бибисора муҳаббатидан ҳикоя қилади. Лермонтов ва Сушкова, Симонов ва Серова севгиси билан таништиради. Дидро билан Волан хоним, Мирабо билан София, Фпобер билан Луизанинг ишқий номапаридан баҳраманд зтади. Гётенинг севимли аёллари, Бетховен билан Жульетта... хуллас, китобни ўқиркансиз, буюкларнинг севгиси ҳам буюк бўлганига ишонасиз!

Йигирманчи аср бошларида йигит билан қизнинг учрашуви ва танишувини биз кўниккан бир маданийроқ вазиятда кўролмаймиз. Қиз билан йигит бир-бирини кўриб севги изҳор қилиши, бир-бирини ўрганиши учун бир-бири билан бошлашиб юриши йўқ, гаплашишига имкон берилмайди ё берилса ҳам, жуда оз муҳлат. Улар илк бора бир-бирини асосан чимилдиқда кўришади. Ўртада муҳаббат туғилиши мумкинми? Мумкин, аммо кўнгилсизлик юз бериши ҳам мумкин.

Лекин гўзал инсонлар - юртдаги оилавий кўникмаларни ҳурмат қилувчи қалби тоза, иффатли ва закки қизлар, ўктам ва оқил йигитлар ҳам бўлган! Улар муҳаббат ва ҳурмат билан тўла чиройли ҳаёт қура олганлар... “Ўтган кунлар”даги Кумуш билан Отабек, “Меҳробдан чаён”даги Анвар билан Раънонинг муҳаббатлари шу фикримизнинг тимсоллари эмасми? Аммо улар бадиий асар қаҳрамонлари, ёзувчи ҳаёлотининг маҳсуллари, дейишимиз мумкин. Лекин мен улар фақат орзулар туфайли туғилган қаҳрамонлар деб ўйламайман, улар ҳаётнинг ўзидан олинган саҳналар тасвиридир. Абдулла Қодирий билан Раҳбарнинг севги тарихлари роман саҳифаларига кўчган, деб ўйлайман. Келинг, Қодирийнинг ва Раҳбарнинг туғим ва ёшлик йилларини кўздан кечирайлик.

...