§ 1. Хонандалик санъати

Хонандалик санъати мусиқа талқинида биринчи омил ҳамда жуда қамрови кенг бўлган, услубларга бой, турли йўналишларда шаклланиб ривожланиб келганлиги билан аҳамиятлидир. Унда сўз бор, мусиқа бор, мулоқот бор, руҳият бор ва шу каби қатор омиллар борки ижодиётда улар бефарқ қолмаслиги керак. Зеро, мукаммал айтимларда, яъни мумтоз хонандаликда талқиннинг ҳар бир тармоғи расо, соф, забардаст, маҳоратли ва салоҳиятли бўлмоғи керакдир.

Хонандалик амалининг замирида мавжуд бўлган ана шу ўзига хос босқичлар, том маънода ўзига хос даражаларни юзага келтирганки, улар халқ орасида қўшиқчи, яллачи, достончи, ашулачи, талқинчи, савтхон, насрхон, зокир, гўянда, хонанда ва ниҳоят ҳофиз каби номлар билан аталишга олиб келинган. Булар эса ўз ўрнида хонандалик санъатининг турлари сифатида амалиётда шаклланган. Соҳаларнинг ҳар томонлама мукаммал ҳисобланиб, энг юқори даражасигача эришишга муяссар бўлганини эса «Ҳофизлик» деб юритиш анъанага айланган. Чунончи, «Ҳофиз» кенг қамровли ҳамда соҳанинг юқори мартабасига эришган ихтисос соҳибига берилган даражадир.